Nova Varoš je sjeveroistočna općina u Sandžaku, na nadmorskoj visini do 1000 metara. Nad njom se izdiže planina Zlatar, sa najvišim vrhom od 1627 m. Sama novovaroška općina obuhvata površinu od 584 km2. Nova Varoš je izrazito brdsko-planinsko područje. Najniža nadmorska visina je na obali Lima, 436m, a najviša na Zlataru, Golo brdo 1626 m.Nova Varoš ima umjerenu planinsku klimu, doziranu strujanjima vjetra sa primorja, što vazduh čini izuzetno kvalitetnim. Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, Nova Varoš ima 16638 stanovnika, od kojih oko polovina živi u seoskim sredinama, dok druga polovina živi u gradu.
Arheološki nalazi na teritoriji općine Nova Varoš ukazuju na tragove naselja 3000 godina prije nove ere. Neolitska naselja na lokacijama Bjelina i Pljosne stijene potiču iz mlađeg kamenog doba. Kao veća ilirska naselja, isticali su se Radoinja, Rutoši i Radijevići. Krajem II vijeka nove ere ove krajeve su naseljavali Rimljani, na šta ukazuju brojne nekropole u Rutošima, Radoinji, Akmačićima i Bukoviku. Nova Varoš je nastala sredinom 16. vijeka i vezuje se za ime Skender-paše Đenovljanina koji je putujući iz Bosne za Carigrad (1530. godine), zastao sa pratnjom na zaravni u podnožju planine Zlatar i oduševljen ljepotama ovog šumovitog predjela i opojnim mirisom borovine, naredio da se tu podigne kasaba. Ubrzo je niklo naselje na mjestu današnje Nove Varoši. Nazvano je Skender-pašina Palanka. Kad je naraslo do blizu 2.000 kuća, „buknu požar i sprži palanku do temelja“ (Evlija Čelebija). Većina stanovnika je ostala tu i podigla novu kasabu koju nazvaše Jeni Kasaba. Sve življa trgovina stokom i njenim proizvodima, učinila je da se varoš, na raskrsnici važnih puteva, brzo razvija. Od 1776. godine bila je u sastavu Novopazarskog sandžaka. Nova Varoš se nalazila na carskom carigradskom drumu. U njoj je bila mezilhana, gdje su se držali odmorni konji, pošta i odmarali putnici. Tu se obavljala trgovina između Dubrovnika i Carigrada. O tome postoje svjedočanstva u Dubrovačkim arhivama da su poznati varoški trgovci Borisavljevići trgovali sa ovim Gradom-republikom.
Vjekovno prisustvo Osmanske imperije obojilo je ovaj prostor multikulturalnošću, ostavljajući brojne spomenike islamske kulture: džamije, mezare i šedrvane. U samom centru Nove Varoši nalazi se jedina džamija koja je podignuta u periodu između 1887. i 1894. godine, a reprezentativni objekat islamske arhitekture je zgrada turske Kajmakamije, građena krajem 19. i početkom 20. vijeka. Raskošna i moderna, u islamskom stilu, predstavlja rijetku građevinu osmanske građanske epohe. Muzejska zavičajna zbirka prati vrijeme od neolita do kraja Prvog svjetskog rata i raspoređena je u 4 odjeljenja: arheološko, etnološko, historijsko odjeljenje i odjeljenje historije umjetnosti. Objekat je građen u preplitanju tradicionalnog islamskog i modernog evropskog arhitektonskog stila, pa ostavlja utisak prijatne skladnosti, ljepote i dominacije u odnosu na druge građevine u čaršiji onog vremena, a i danas. U njoj su tada bile smještene mnoge osmanske ustanove, sresko načelstvo, osmanski sud, osmanski sreski javni tužilac, te poreska uprava. Nova Varoš je historijski zaslužna i zbog svoje ulogeza vrijeme Drugog svjetskog rata kada se narod ovog kraja svrstao se u velikom broju u partizanske jedinice odnosno u Treću proletersku sandžačku udarnu brigadu. Tokom rata Nova Varoš je bila pod upravom Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Sandžaka, a tokom 1944. godine je bila i centar u kojoj su se nalazili svi najvažniji vojni organi i organi narodne vlasti Sandžaka.
